Marrazkia da gizakiak espresatzeko erabili izan duen modurik zaharrena. Historiaurretik erabili izan da marrazkia komunikatzeko tresna gisa. Aldi berean, iritziak emateko ere erabiltzen zen, idazkera bera ez baitzen existitzen. Haur batentzat ere bere komunikatzeko lehenengo modua, marrazkien bidezkoa da.
NOLAKOA DA HAURRAK EGINDAKO
MARRAZKIEN GARAPENA?
Lehenengo etapan ,hau da, hemezortzi eta hogei
eta lau hilabeteren artean haurrak
espresatzen duena baina askoz ere gehiago esperimentatzen du. Hasieran arkatz
bat bere eskuetan eustea izugarrizko garaipena da eta handiagoa egiten den
heinean marraztea eta marrazkia berarentzat jolas bat bihurtuko da.
Pixkanaka
bere irudiak forma hartzen joango dira eta haurrak konfiantza hartuko du gauza
hauek egiterakoan eta hauen bidez espresatzen hasiko da.
Haur
batzuek hiru urterekin oso ondo kontrolatzen dute arkatza baina beste haur
batzuei askoz ere gehiago kostatzen zaie ekintza sinple hau aurrera eramatea.
Haurra
konturatu gabe, bere emozioak marrazkien bidez azaltzen hasten da, horregatik
ez da komenigarria haurrak marrazteko beharra sentitzen ez badu guk hau egitea
behartzea. Gustatzen zaiolako edo hau egiteko gogoa duelako egin behar du baina
ez inoiz behartzen dugulako.
Jarraian
haurraren garapenari dagozkion adin tarte batzuk azalduko ditugu. Haur bakoitzak bere erritmoa daukala
argi izan behar dugu eta hau dela eta adin batzuk aldatu daitezke.
-
18 hilabetetik 2 urtera:
Haurrari
zirriborroak egitea gustatzen zaio espazio handien gainean. Bere koordinazio
motora oso baldarra izaten da oraindik ere.
-
2 urtetik 3 urtera:
Haurrak material
ezberdinak probatu nahi ditu eta hauek esperimentatzen hasten da;
errotulagailuak, tenperak,margoak etab. Fase honetan esperimentazioa
espresioaren gainetik dago azken honi garrantzia kenduz.
-
3 urtetik 4 urtera:
Haurra marrazkien
bidez espresatzen hasiko da eta batzuetan bere marrazkia egiten hasi aurretik
zer egingo duen argi azalduko esaten hasiko da.
-
4 urtetik 5 urtera:
Koloreak errealitatearen
arabera aukeratzen hasten da, Zuhaitzaren enborra marroia eta hosto berdeak
margotzen hasiko da adibidez. Adin tarte honetan idazten ere hasiko da eta kasu batzuetan
marraztearekiko interesa galduko du. Irudimena erabiltzeko daukaten
gaitasuna eta erraztasuna oso handia da.
AUKERATZEN DUTEN ARKATZAK , ZER
ESANAHI?
Norbait
marrazki bat egiten hasten denean ezinbestekoa da arkatz bat eskuragarri izatea
eta inguruan 3 motatako arkatzak uzten baditugu hauen aukeraketak ere zenbait
informazio emango digu:
Punta
fineko arkatza aukeratzen badu, erabiltzaileak erosotasuna eta luxua nahiago
dituela adierazten digu.
Punta
ertaineko arkatza aukeratzen dutenak ordea pertsona flexibleak direla esan
dezakegu eta beraien filosofia hauxe da; “bizi eta utzi bizitzen”.
Azkenik
punta lodia erabiltzen ditugun pertsonak ditugu. Pertsona hauek ideia argikoak
izaten dira. Erabiltzailea hauek erabaki bat hartzen dutenean zaila izaten da
hau aldatzea.
MARRAZKIAREN KOKAPENA:
Haurrak ezkerraldean
marraztutakoa lehenaldiarekin eta haurraren pentsamenduekin lotuta egoten da.
Eskuinaldean
marraztutakoa, ordea, etorkizunarekin eta etorkizuna aurreikusteko moduarekin.
Azpiko
aldean haurraren behar fisiko eta materialak agertzen dira.
Goiko aldean,
berriz, adimena, irudimena, gauza berriak ezagutu eta aurkitzeko gogoa...
MARRAZKIA EGITEKO ERABILIKO DEN
ORRIA.
Paperaren
forma eta neurriak arkatzaren aukeraketak adinako garrantzia dauka. Marrazterakoan
erabiltzaileak orri ezberdinak eskura izan beharko ditu eta haurrak egiten duen
aukeraketaren arabera bera, bere ingurunean nola edo non kokatzen den azalduko
digu.
Haurrak
orri txiki bat aukeratzen badu beste batzuen artean, kontzentratzeko duen
gaitasuna azaltzen digu, haur hauek ez dute protagonismo osoa lortu nahi. Hau
haurraren konfiantza faltagatik gertatu daiteke edo eta bere beharrak mugatuak
direlako eta asetzeko errazak.
Haurrak
orri ertain bat aukeratzen badu, bere taldean leku bat mantentzen dakielako
da eta besteenganako errespetua ezinbestekoa
da berarentzat.
Orria
handia aukeratzen duen haurrak berriz, bere burua besteengandik babestea
gustatzen zaio eta bakardadea ez du bat ere gogoko.Bere buruarengan konfiantza
handia izaten dute.
MARRAZKIAK MARGOTZEKO DITUZTEN
LIBURUXKAK EDO MARRAZTEKO ORRI TXURIAK?
Margotzeko
liburuak haurraren kontzentrazioa garatzeko eta lantzeko balio dute. Haur
batzuk mota hauetako liburuxketan datozen marrazkiak margotzea beraiek
marraztea baino nahiago dute, kasu hauetan margotzeko erabiliko dituzten
koloreak izango ditugu kontuan.
Paper
zuriaren bidez haurrak bere imajinazioa erabiltzen du eta haur bakoitzak bere
sormena martxan jartzen du. Bizitzan zehar beti ezin da askatasun osoarekin adierazi,
baina marraztea, hau egiteko modu egoki eta atsegin bat da.
Egokiena
haur batek bi aukera hauek eskura izatea izango litzateke: orri zuriak eta
margotzeko marrazkiak dituzten liburuxkak eta berak momentuaren arabera
egokiena aukeratzeko aukera izan dezan.
HAURRAREN JARRERA BERE MARRAZKIAREN
AURREAN.
Haurra
marrazten hasten denean bere jarrera beti ez da berdina izango. Batzuetan
marrazten hasi den marrazkia tatxatsu eta berriro ere toki berean marrazten
hasiko da. Beste batzuetan hasitako marrazkia zakarrontzira bota dezake eta
beste aukera bat da marrazkitik gustatzen ez zaiona ezabatzen hastea.
Ekintza
jakin hauek beraien egoera animikoa islatzen digute baina gehienetan iraganean
bizitako momentu desatsegin bat islatzen dute eta inkontziente edo kontzientean
oraindik ere ahaztu gabe dagoena.
Marrazki
tatxatsu batek adierazten digu haurrak oldartasun puntu bat daukala eta ekintza
konkretu baten ondorioz sortua dena. Zakarretara botatako marrazki batekin
haurrak bere bizipen negatibo bat ahaztu nahi du eta ahazten saiatzen da bere
begi bistatik kendu eta zakarretara botaz.
Haurrak
izan dezaken azken joera berak egindako marrazkia ezabatzea izan daiteke. Haurrak
hauxe esaten dio bere buruari; zein zaila den gertatutakoari aurre egite! Zergatik ez dugu ezabatzen gertatutakoa?
Noizean
behin haurra marrazten edo margotzen hari denean begiradatxo bat botatzea
ezinbestekoa da baina beti ere bere kabuz utziz. Haur bakoitzak bere modura
marrazten du; batzuk abestuz, besteak
isilean eta beste batzuk beraien marrazkian egiten hari direna ozenki azalduz.
Isilean
egindako marrazki batek kontzentrazioa adierazten digu eta marrazkia
aztertzerako garaian esanguratsuagoa izango da. Haurra abesten hari bada
batzuetan giroa animatu nahi duelako izango da, abestiek askotan alaitasuna
adierazten digute eta besteen arreta deitzen du.
FORMEN ESANAHIA.
Haurrak
ez ditu beti goitik beherako edo eta eskuinetik ezkerrerako marrak marrazten.
Bere marrazkietan forma geometriko asko aurki daitezke; karratua,triangelua edo
borobila.
Formen
interpretazioa unibertsala da. Ikuspuntu psikologiko, filosofiko eta
erlijiosoetatik zenbait ezaugarri komun aurki ditzakegu.
Hurrek
gehien erabiltzen dituzten formak borobila eta karratua dira eta hauek
aztertuko ditugu:
BOROBILA: Haurrak borobil bat marrazten duenean poza azaleratzen du. Beste zenbait
formek bezala borobilek ere interpretazio positibo edo negatibo bat izan
dezake. Marrazkien esanahiak izango du garrantzia bertan eta ez formak soilik.
Borobil
askoz osatutako marrazkiek ulertzera ematen digute haurrak nahiago duela aurrez
ikusitako eta dominatzen dituen ekintza edo gauzak errepikatzea berriak ikasi
ordez. Batzuetan haur hauen ekintza gustukoenak buru hausgarriak izaten dira.
KARRATUA: Karratua egiteko garaian
mugimendu gogorragoak egin behar dira eta honek bakardadea adierazten digu.
Forma hauek batzuetan ere jarrera bihurria azaldu dezakete. Forma karratuak
askoetan haur bihurrietan aurki daitezke, mugitzeko behar asko dutenetan,
energia asko erre behar dutenetan. Karakter handiko haurrak izaten dira eta oso
zaila izaten da haur hauei iritziz aldatzea.
KOLOREEN INTERPRETAZIOA:
Kolore
bakoitza aztertzerako garaian bi interpretazio mota egin daitezke bata
positiboa eta beste negatiboa. Marrazkia egiteko moduak eta erabiltzen diren
koloreak kontuan izanda positiboa edo negatiboa izango da.
Horia: Eguzkiaren argia sinbolizatzen
du.Alaitasunaren, Zoriontasunaren, buruargitasunaren eta energiaren adierazlea
da.Bero-sentipena ematen du, alaitasuna eragiten du, adimen jarduera akuilatzen
du, eta giharren energia sorrarazten du.Maiz janariarekin lotzen da.
Gorria: Odolaren eta suaren
kolorea da. Horregatik, arriskuarekin, gudarekin, energiarekin,
sendotasunarekin eta erabakitasunarekin lotzen da; baita pasioarekin,
desioarekin eta amodioarekin ere. Emozio-mailan oso kolore bizia da. Giza metabolismoa
hobetzen du, arnasketaren erritmoa azkartzen du eta odol-presioa handitzen du.
Laranja: Gorriaren energia eta
horiaren zoriontasuna hartzen ditu. Alaitasunarekin, eguzki distiratsuarekin
eta tropikoarekin lotzen da. Gogo-berotasunaren, zoriontasunaren,
erakargarritasunaren, sormenaren, erabakitasunaren, arrakastaren eta kemenaren
adierazlea da. Oso kolore beroa denez, bero-sentsazioa ematen du. Hala ere,
laranja ez da kolore agresiboa; gorria bai, ordea.
Urdina: Zeruaren eta itsasoaren kolorea
da. Egonkortasunarekin eta sakontasunarekin lotzen da. Leialtasunaren,
konfiantzaren, jakinduriaren, buruargitasunaren, fedearen, egiaren adierazlea
da. Gorputzerako nahiz adimenerako onuragarria den kolorea da. Metabolismoa
mantsotu eta sosegua eragiten du. Baretasunarekin eta lasaitasunarekin estuki
lotuta dago.
Berdea: Naturan gehien dagoen kolorea.
Harmoniaren, hazkundearen, joritasunaren, emankortasunaren eta freskotasunaren
adierazlea da. Emozio-mailan segurtasunarekin estuki lotuta dago. Sendatzeko
gaitasun handia du. Begientzat kolorerik erlaxagarriena da, eta ikusmena
hobetzen lagun dezake.
Beltza: Boterearen, dotoretasunaren,
formaltasunaren, heriotzaren eta misterioaren adierazlea da. Kolore enigmatikoena
da; beldurrarekin eta ezezagunarekin lotu ohi da. Agintearen, sendotasunaren
eta amore ematen ez duenaren adierazlea da, eta seriotasunarekin eta ospearekin
ere lotzen da.
Morea: Urdinaren egonkortasuna eta
gorriaren energia hartzen ditu. Erregetzarekin lotzen da: boterea, noblezia,
luxua eta handinahia sinbolizatzen ditu. Aberastasuna eta nabarmenkeria
gogoratzen ditu. Jakinduriarekin, sormenarekin, independentziarekin eta
duintasunarekin ere lotu ohi da. Inkesta batzuen arabera, purpura da kolore
guztien artean gogokoena haurren % 75entzat. Magia eta misterioa adierazten
ditu.
IRUDI
OHIKOENAK ETA HAIEN ESANAHI POSIBLE BATZUK:
ETXEA
|
Gizartean bizitako emozioak
irudikatzen ditu. Eta haurrak bere gertuko inguruarekin dituen harremanen
berri ematen digu; batez ere, harremanetarako irekia ala itxia dagoen.
|
GIZA IRUDIA
|
Gehienetan, haurra bera edo
haren inguruko pertsonak irudikatzen ditu. Ezaugarri esanguratsuenak aurpegia
eta beso nahiz hanken kokapena dira. Besoak goraka badaude, haurrak entzuna
izateko beharra duela adierazi nahi du; hankak falta direnean, egonkortasun
bila dabilela.
|
EGUZKIA
|
Gizonezkoen energia irudikatzen
du, eta gure alde independenteena eta borrokalariena definitzen du.
|
ILARGIA
|
Emakumezkoen energia
irudikatzen du. Gozotasunarekin, intuizioarekin eta ingurunera egokitzearekin
estuki lotuta dago.
|
LAINOAK
|
Gizarte-inguruarekiko
sentsibilitatea erakusten dute: haurra konturatzen da bizitzak momentu
atseginak eta zailak eduki ditzakeela.
|
OSTADARRA
|
Bakearen eta harmoniaren
sinboloa. Babesaren errepresentazioa da.
|
ZUHAITZA
|
Haurraren alderdi emozional,
fisiko eta intelektualei lotuta dago. Sustraiak edo oinarriak haurraren indar
fisikoa irudikatzen du; enborrak inguruarekiko harremana; adarrak, irudimena
eta sormena.
|
LOREAK
|
Haurrak besteen gustuko izan
nahi duela adierazi nahi dute.
|
ANIMALIAK
|
Aukeratzen duen animaliaren
arabera argituko digu zer nolako kezkak edo beharrak dituen (fisikoak,
emozionalak, intelektualak...).
|
GARRAIOAK
|
Haurraren jarrera soziala
azaltzen digute: hau da, nola jokatzen duen besteekin.
|
AHOLKU BATZUK:
Bukatzeko, haurraren marrazkiak
interpretatzeko garaian kontuan hartu beharreko aholku batzuk aipatuko ditugu:
- Ez da marrazkia bera interpretatu behar. Egokiena da haurrari
zer marraztu duen galdetzea, marrazkian egiten saiatu den hori kontaraztea;
horrela, bere erantzunen arabera aztertuko dugu paperean ikusten duguna.
- Garrantzitsua da marrazkia norentzat egin duen jakitea. Haurrak
bere ekoizpenak pertsona jakin bati zuzentzen dizkio, eta baliteke marrazkiaren
bidez pertsona horri zerbait esan nahi izatea.
- Argi eduki behar dugu haurraren ikuspuntua eta helduarena oso
desberdinak direla; beraz, haren ekoizpenak aztertzean haurraren ikuspuntutik
ahalik eta gertuen kokatzen saiatuko gara.